Erja Lyytinen is een Finse (slide) blues gitariste en singer-songwriter, die in Kuopio in een muzikale omgeving opgroeide. Erja studeerde na een klassieke muziekopleiding in 2003 af aan de Sibelius Academie in Helsinki. Erja "The Finnish Slide Goddess" debuteerde in 2002 met haar album "Attention!" en bracht ondertussen al negen studio albums uit. Haar laatste album "The Sky Is Crying" (een tribute aan Elmore James) verscheen in 2014, net voor ze beviel van een tweeling. 2016 begon goed voor Erja. Ze is genomineerd voor haar album "Live in London" en ze is zelf, tijdens de Finse Blues Awards, uitgeroepen als 'Artist of the Year'. In het voorjaar tourde Erja met Heikki Silvennoinen (de "Eric Clapton of Finland") en deze week bezoekt ze België, waar ze optreedt in de Missy Sippy Blues & Roots Club. Deze blues club / bar, die vorig jaar opende in hartje Gent, mag dit jaar haar eerste jubileum vieren.

We contacteerden de sympathieke, goedlachse Erja, die we sinds haar eerste interview dat Rootstime jaren geleden met haar deed (BRBF, Peer 2008) al wat beter kennen, om een nieuwe afspraak te maken om even te kunen bijpraten. De afspraak ging door in het Monaserium Poortackere, waar ze voor dit concert met haar Finse band overnachtte. Geen imposante inkom of rode loper. Niets wijst erop dat achter de eenvoudige gevel van de Oude Houtlei een ingetogen klooster (nu hotel) schuilt: PoortAckere. Wat eeuwenlang een verborgen klooster was, geeft vandaag een stukje van zijn geheimen prijs. De sfeer is charmant en passend binnen de eenvoud van een neogotisch gebouw. Poortackere schittert als vanouds, een monasterium met een eigen verhaal...

Erja Lyytinen, welkom (terug) in België, welkom in Gent. Bedankt voor de tijd die je voor Rootstime opnieuw wilt vrijmaken.
Je begon je muzikale carrière als zangeres al vrij jong. Ben je opgegroeid in een muzikale omgeving?

Ik ben afkomstig uit Kuopio in het Oosten van Finland. Ik begon al te zingen toen ik nog maar net twee jaar oud was. Mijn ouders zijn beiden muzikanten en er was altijd veel muziek in ons huis. Dat is erg belangrijk als je muzikant wil worden, want alles komt dan heel spontaan op je af, waardoor je dingen heel gemakkelijk opneemt.
Ik herinner me nog dat men ons op school vroeg, wat we later wilden worden. Ik moest toen als kind, een antwoord geven, toen nog helemaal niet wetende, wat ik later zou willen worden. Ik heb toen maar iets gezegd (spontaan gelach...). Maar later, was het me wel heel duidelijk dat ik muzikante wou worden.

Waarom een blues muzikante?... Waarom een (slide) gitariste?...   

Rond mijn zestiende, zeventiende, luisterde ik veel naar mijn favoriete muziek. Onder de muziekles op school, luisterden we naar Ray Charles, naar "Georgia (On My Mind)", een nummer dat veel indruk op me maakte. Ik wist toen, dat ik zoiets als Ray Charles, ook zou willen doen. Ray Charles was country en blues, was feitelijk "alles". Hij was voor mij de aanzet om als muzikante, in de blues richting te gaan. Ik koos voor de gitaar, omdat dat instrument voor mij de meest natuurlijke keuze was. Ik kon dan zingen en gelijktijdig ook mezelf begeleiden. Mijn vader was ook een gitarist, waardoor er altijd gitaren in huis waren. Ik heb zeven jaar lang een klassieke consevatorium opleiding gevolgd, zong heel graag en begeleidde mezelf op gitaar. Deze combinatie was mij perfect geschikt.

In Kuopio zag ik iemand voor het eerst slide gitaar spelen. Tijdens mijn opleiding, vond ik op het conservatorium een slide, die iemand vergeten was. Dat ding wou ik absoluut eens uitproberen, zeker omdat de meesten rond mij, maar "tokkelden" op hun gitaar. Het was aanvankelijk heel moeilijk, maar het speciale aan het geluid, de sound bleef me intrigeren...

Door wie was je / ben je geinspireerd?

Door vele artiesten... (dan heel spontaan en direct) door Bonie Raitt. Zij was, toen ik achttien was, waarschijnlijk de éérste. En natuurlijk ook door oude blues mannen. Mudy Waters, Buddy Guy...   

Hoe zo je zelf je stijl omschrijven?

Ik denk rock / blues... "white blues", muziek waar er veel in gebeurdt... Aanvankelijk, zo'n tien jaar geleden, zat er meer jazz in mijn muziek. Nu is dat aandeel minder.
Ook interessere in andere blues stijlen ?
Ik luister heel veel naar Delta Blues. Son House is één van mijn persoonlijke favorieten.

Je nam je éérste album op in 2002. Herinner je de opnames van "Attention!" nog?

Dat was een jump blues album. Ik herinner me die tijd nog erg goed. De opname studio was verschrikkelijk, armzalig e stelde helemaal niets voor!... Er was niets opfleurends, maar wij waren allen heel gedreven!
Ja, we spelen nog altijd nummers van dat album.

Je nam op in verschillende steden (Helsinki, Memphis, Clarksdale...). Beinvloedt de locatie de opnames? Is de plaats belangrijk?

Als je op een andere plaats bent, wordt je geconfronteerd met andere uitdagingen. Soms krijg je er ook andere "vibes" en inspiratie van de nieuwe omgeving.
Enkele maanden geleden waren we in Borovoe, nabij Helsinki, om er te werken aan mijn volgende studio album en waar we opnamen in een enorm groot huis. Het was een aangename plaats en het voelt goed aan, om eens op een andere plaats te komen. We namen al veel nummers en albums op in mijn eigen studio in Helsinki. Dat werkt beter en er is minder tijdsdruk.   

Je laatste album "The Sky Is Crying" is een tribute aan Elmore James... Is dat juist? Vanwaar deze keuze?

Ja, het is op de éérste plaats een tribute aan Elmore James. Negen van de elf tracks zijn Elmore James' nummers of nummers, waar hij aan mee schreef. Ik koos voor hem o.w.v. zijn eigen, heel specifieke stijl: heel rauw en heel energiek. Het nummer "Dust My Broom" speel ik ondertussen al decennia lang. In de jaren '70, speelde iedereen dat nummer denk ik. Zeker toen ik in de UK tourde. Toen ik het nummer voor het eerst hoorde, trok het onmiddellijk mijn aandacht. De stijl en de ("open") tuning van het nummer zijn de basis geworden van mijn slide gitaar stijl.    

Je moet wel, gezien de nominaties achteraf, tevreden zijn over het album?...

Ik ben uiteraard heel tevereden met het resultaat. Ik wou op de eerste plaats vooral géén "hard copy" maken van het origineel... Enkel James' nummers spelen is ergens een risico nemen, daarvan was ik me heel bewust.
Mijn fans en de mensen die een recensie schreven, waren uitermate enthousiast over het album. Onze eigen (Scandinavische) interpretaties en eigen sound kregen positieve reacties.
Ik was vijf, zes maanden zwanger van mijn twee jongens, toen we de opnames deden. Dat kan je heel goed zien, als je op YouTube gaat zoeken!... (https://www.youtube.com/watch?v=g5BdOzvkOOs)

Een jaar later bracht je "Live in London" uit. Hoe verschillend is een live album maken?

Live opnames zijn opwinderder, een grotere uitdaging en leuk om doen...

Welk album vid je zelf je beste album?

Man, dat is een lasige vraag. Het zijn er meerdere. Op "Grip Of The Blues" (2008) staan enkele prima songs. Ja, ook "Dreamland Blues" (2006) is een interessant album... Het is een speciaal album voor mij. Het was mijn éérste solo album, dat ik buiten Finland op nam. Het is opgenomen in Oxford, Mississippi, in heel speciale omstandigheden. Er is toen veel gebeurd. Dt avontuur zal me altijd bijblijven... (lachje)

Hoe verschllend is je éérste en je laatste album?

Mijn éérste solo album zal altijd extra "speciaal" blijven. Het verschil tussen beide is inderdaad heel groot. Verschil in stijl, interpretaties, manier van spelen... Wat (heel nadrukkelijk) uiteraard heel goed is. Er zitten tussen de releases meer dan tien jaren!...

Hoe was je ervaring met (Thomas Ruf's) "Blues Caravan" in 2006?

Ik heb de 'Blues Caravan' met mannen en met vrouwen gedaan. Of je de 'Blues Caravan' met mannen of vrouwen doet, dat maakt niets uit. Belangrijker is met wie je de tour doet. Er zijn moeilijke mensen in beide geslachten. In 2006 deed ik voor het éérst mee, samen met Aynsley Lister en Ian Parker (nvdr). In 2009 deed ik het opnieuw mee met Joanne Shaw Taylor en Oli Brown. Iedere deelnemer heeft zijn mening en taktiek en we proberen iets van elkaar te leren. Het was een prima ervaring.   

Wat heb je over je zelf geleerd van je muziek?

Waaawh... Wat ik heb over mezelf heb geleerd?... (ze denkt even na) Geduld hebben! In muziek gebeurdt er niet snel iets en je zelf vervolmaken vraagt tijd...
En ook, tevreden zijn met wat je doet! Als je jong bent wil je altijd maar beter zijn, beter klinken, beter... Nu ben je gelukkig met wat je al bereikt hebt.

Heb je ergens spijt van?...

Natuurlijk... Achteraf zijn er altijd dingen, die je anders had willen doen.

Zijn al je muzikale dromen al vervuld?

Neen, er zijn zeker nog dingen die ik nog zou willen doen. Er is onlangs nog een droom in vervulling gegaan. Ik heb kunnen touren met Heikki Silvennoinen, een twweenzestig jarige acteur, singer-songwriter en uitstekend blues gitarist, de "Eric Clapton of Finland".
Een droom, eens optreden met Keb' Mo' of Buddy Guy?!... (dan moet je dit jaar in Blues Peer zijn Erja!) Ik jamde ooit eens met Joe Bonamassa... en op het zelfde festival was ook Buddy Guy geprogrammeerd...

Hoe wil je later herinnerd worden?

Als één van de beste blues gitaristen in Scandinavië of Europa!... Gelukkig zijn er dat nog niet zo veel. Als een uitstekende gitariste en artieste.

Wat is er buiten de muziek, dat je bezig houdt?

Sport, lekker eten en nu mijn zoontjes. Ze zien opgroeien, dat is de grootste ervaring!

Wat zijn je plannen voor de nabije toekomst?

Een nieuw album (we zijn er nu volop mee bezig!) met vooral eigen songs.
Veel touren. We touren nog verder in Europa: in Duitsland, in Zweden en een ganse maand in de UK. We treden in juni in België op tijdens Hookrock (17-18/06/16, nvdr) en we plannen om naar India te kunnen gaan... 

Schuurmans Eric

Foto © Karim Hamid

zie ook de recensie: ERJA LYYTINEN @ MISSY SIPPY, GENT - 01/03/16